Eşkıyalık konusu hem sözlü hem de yazılı anlatılarda tarih boyunca kendine yer bulmuştur. Türk edebiyatında da sözlü anlatı geleneği düzleminde tarihi yüzyıllar öncesine dayanan Köroğlu gibi pek çok eşkıya anlatısı vardır. Konu, yazılı anlatı geleneğinde ise köy edebiyatının egemenlik kazanmasının ve toplumcu gerçekçilerin de etkisi ile özellikle 1950-80 yılları arasında İnce Memed, Çakırcalı Efe, Komünist İmam gibi eserlerde kendine çokça yer bulur. Eşkıyalık konusunun işlendiği bu eserlerdeki eşkıya tipleri, pek çok noktada barındırdıkları özellikler düzleminde birbirleri ile paralellik arz eder. Eric J. Hobsbawn’ın eşkıya tipolojisi baz alındığında pek çok eserdeki eşkıyaların “soylu eşkıya” oldukları görülür. Ancak Kemal Tahir’in Rahmet Yolları Kesti adlı eseri eşkıyaya bakış noktasında diğer eşkıyalık anlatılarından keskin bir şekilde ayrışır; eşkıyalık durumu ve eşkıya tipleri açıkça olumsuzlanır. Bu çalışmada da Hobsbawn’ın eşkıyalık tipolojisi baz alınarak Rahmet Yolları Kesti’deki eşkıya tipleri incelenecektir. Bu eser incelemesinden hemen önce eserin yazarı Kemal Tahir’in eşkıyalık olgusuna çok farklı pencerelerden bakan iki kaynak olan resmi tarihi ve folkloru nasıl gördüğüne değinilecektir. Böylece Rahmet Yolları Kesti’de yansıtılan eşkıyalık durumu ve eşkıya tipleri ideolojik ve teorik bağlamda daha iyi anlaşılabilir.

Kemal Tahir, Rahmet Yolları Kesti, Eşkıyalık, Eşkıya Tipleri, Eric J. Hobsbawm

Barkey, K. (2015). Eşkıyalar ve devlet/Osmanlı tarzı devlet merkezileşmesi. Türk Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Bayrak, M. (2014). Eşkıyalık ve eşkıya türküleri: Sosyal isyancılık geleneği ve folklor. Özge Yayınları.
Blechman, M. (2007). Devrimci romantizm. Versus Yayınevi.
Boratav, P. N. (2013). Halk edebiyatı dersleri. Tarih Vakfı.
Dervişcemaloğlu, B. (2016). Anlatıbilime giriş. Dergah yayınları.
Develioğlu, F. (2003). Osmanlıca-Türkçe lügat. Aydın Kitabevi.
Genette, G. (2020). Anlatının söylemi. Ayrıntı Yayınları.
Hobsbawm, E. J. (2011). Eşkıyalar. Agora Kitaplığı.
Kaplan, E. (2004). İnce Memed ve Rahmet Yolları Kesti Romanları Arasında Eşkıyalığın İşlenişi Bakımından Bir Karşılaştırma Denemesi. Dil ve Edebiyat Dergisi 1,1 (2004): 47-57.
Kaplan, R. (2000). Cumhuriyet dönemi Türk romanında köy. Akçağ Basım Yayın.
Maurois, A. (1938). İngiltere tarihi. Kanaat Kitapevi.
Oktay, A. (2003). Toplumcu gerçekçiliğin kaynakları. Everest Yayınları.
Şenkal, T. (1979). Türk romanında eşkıya. İlim Kültür ve Sanatta Gerçek, Nisan- Temmuz (1979): 10-13.
Kemal Tahir. (2017). Rahmet Yolları Kesti. İthaki Yayınları.
Kemal Tahir. (1992). Sosyalizm, toplum ve gerçek. Bağlam Yayınları.
Yavuz, H. (1977.) Roman kavramı ve Türk romanı. Bilgi Yayınevi,
Yetkin, S. (2003). Ege’de eşkıyalar. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.